تاخیر مهارتهای حرکتی ظریف
تأخیرهای رشد حرکتی ظریف، تاخیر در توانایی استفاده از اندام ها (دست ها، انگشتان دست، مچ دست، زبان، لب ها، پاها و انگشتان پا) را همانطور که برای سن کودک انتظار می‌رود، توصیف می کند.
مهارت های حرکتی ظریف شامل توانایی نگه داشتن، استفاده یا دستکاری اشیا با استفاده از برخی از کوچکترین عضلات بدن است. این مهارت ها به هماهنگی دست و چشم و همچنین کنترل عصب و ماهیچه نیاز دارد.
کودکان برای انجام کارهایی مانند رنگ آمیزی، برداشتن اسباب بازی ها، استفاده از قیچی و حتی ساختن حالات چهره به مهارت های ماهیچه ای مناسب نیاز دارند.
اهمیت مهارت های حرکتی ظریف
کودکان برای انجام وظایف اساسی در مدرسه و زندگی روزمره به مهارت های حرکتی ظریف تکیه می کنند. بدون مهارت های حرکتی ظریف، کودکان ممکن است با فعالیت های کلاس درس یا مراقبت از خود چالش های زیادی را تجربه کنند.
نمونه هایی از اینکه چرا کودکان چگونه از مهارت های حرکتی ظریف استفاده می کنند عبارتند از:
- در دست گرفتن مداد، مداد رنگی و سایر وسایل مورد نیاز برای نوشتن و نقاشی کشیدن
- کشیدن نقاشی، نوشتن و …
- استفاده درست از قاش و چمگال برای غذا خوردن
- بازی با بلوک یا پازل
- استفاده از قیچی و خط کش
- مسواک زدن دندان ها
- باز و بسته کردن دکمه ها و بستن بند کفش
نقاط عطف
نقاط عطف رشد حرکتی ظریف توانایی هایی هستند که باید با رسیدن فرزندتان به سن خاصی به دنبال آنها باشید. در زیر نقاط عطف استاندارد حرکات ظریف و سن رایج برای انجام آنها آورده شده است:
سن تولد تا 1 سال:
- 4 ماهگی – نوزاد مشت ها را باز و بسته می کند، انگشتان خود را به دهان می آورد، اسباب بازی جغجغه ای را نگه می دارد یا تکان می دهد، به اسباب بازی های آویزان ضربه می زند.
- 6 ماهگی – نوزاد اشیا را از یک دست به دست دیگر می برد
- 9 ماهگی – کودک با 3 انگشت اشیاء را برمی دارد و ممکن است کف زدن را تقلید کند
- 12 ماهگی – کودک می تواند اشیاء را در یک فنجان قرار دهد، اشیاء را با استفاده از اشاره گر و انگشت شست (چاپ گیره گیر) بردارد و دو شی را به هم بکوبد.
اگر کودک یک ساله شما فعالیت هایی مانند برداشتن لقمه غذا و گذاشتن در دهان، کوبیدن اشیاء به هم، گرفتن اسباب بازی های مورد نظر خود را انجام نمی دهد، یا اگر حرکات لرزان یا سفت به نظر می رسد، به دنبال کمک باشید.
سن 1 سال:
- در 15 ماهگی – کودک می تواند اشیاء را خط خطی کند.
- تا 18 ماهگی – کودکان می توانند بلوک ها را روی هم بچینند
سن 2 سال:
- کودک نوپا معمولاً می‌تواند بلوک های اسباب بازی را مانند یک برج چیده یا بلوک‌ها را در یک ردیف مرتب کند
- کودک نوپا می تواند یاد بگیرد که درب را باز کند، با قاشق غذا بخورد، کتاب را ورق بزند، و از بزرگسالی که یک خط افقی یا عمودی می کشد کپی کند.
سن 3 سال:
- کودک می‌تواند از یک بزرگسال که یک دایره می‌کشد کپی کند و با استفاده از قیچی ایمنی کودک برش دهد.
علائم تاخیر مهارتهای حرکتی ظریف
نشانه های زیادی از تاخیر حرکتی ظریف در کودکان وجود دارد که والدین باید مراقب آنها باشند. کودکان با تاخیر حرکتی ظریف علاقه ای به گرفتن اشیا نشان نمی دهند. آنها اغلب هماهنگی دست و چشم ضعیفی دارند و ممکن است نسبتاً دست و پا چلفتی به نظر برسند.
برای کودکانی که به سن کافی برای رفتن به مدرسه رسیده‌اند، تاخیر حرکتی ظریف می‌تواند با عشق به زمین بازی و فعالیت‌های بدنی، اما اجتناب از فعالیت‌های آرام و روی میز مانند نقاشی، نوشتن، یا حتی خوردن غذا با ظروف ظاهر شود.
کودکان با تاخیر حرکتی ظریف در انجام کارهایی که سایر کودکان معمولاً از آن لذت می برند، مانند ساختن با بلوک، خط خطی کردن روی کاغذ یا حتی بیرون آوردن زبان برای چشیدن غذا، مشکل دارند.
دلایل تاخیر حرکات ظریف
برخی از کودکان به دلیل رشد کندتر عضلات، دیرتر از سایرین به نقاط عطف حرکتی ظریف می رسند و مشکل طولانی مدتی وجود ندارد. با این حال، برخی از کودکان ممکن است یک مشکل عصبی و هماهنگی به نام اختلال هماهنگی رشدی (DCD) یا دیسپراکسی داشته باشند. این زمانی اتفاق می افتد که مغز و ماهیچه ها در کار با هم مشکل دارند. سایر کودکان ممکن است دچار دیسگرافیا شوند، یک چالش نوشتاری که رنگ آمیزی، نقاشی یا استفاده از ظروف را تحت تأثیر قرار می دهد. اگر تاخیر حرکات ظریف به یک مشکل پزشکی مربوط باشد، معمولاً یکی از موارد زیر را شامل می شود:
- زایمان زودرس که باعث می شود عضلات کندتر رشد کنند
- علل ژنتیکی (مانند سندرم داون)
- اختلالات عصبی و عضلانی (مانند دیستروفی عضلانی یا فلج مغزی)
- تشخیص های رشدی مانند اوتیسم
- کاهش قدرت انگشت، بازو و تنه
- تأخیرهای شناختی از قبل موجود
- مشکلات بینایی
درمان تاخیر مهارتهای حرکتی ظریف چیست؟
درمان تاخیرهای رشد حرکتی ظریف چند رشته ای است و می تواند شامل کاردرمانی و همچنین درمان حسی- حرکتی و پردازش حسی باشد.
کودکان ممکن است کاردرمانی طولانی مدت را برای تقویت مهارتهای حرکتی ظریف دریافت کنند.
از رایج ترین تمرینات کاردرمانی برای این کودکان عبارتند از :
- استفاده از رنگ انگشتی
- بازی با عروسک های انگشتی
- ریختن آب میوه در یک فنجان
با رشد کودکان، مهارت ها و توانایی های بیشماری در طول زمان رشد می کنند و یکی از مهم ترین آنها مهارت های حرکتی ظریف آنهاست. مهارت های حرکتی ظریف چیزی است که به کودکان اجازه می‌دهد حرکات کوچک (“ریز”) با اندام ها (انگشتان دست و پا) و سایر قسمت های بدن مانند دست ها، زبان، لب ها، مچ دست و پا انجام دهند. کودکان از مهارت های حرکتی برای انجام حرکات کوچک استفاده می‌کنند، مانند گرفتن چیزی با انگشتان خود.
مهارت های حرکتی ظریف به تدریج رشد می کنند و می توانند در زمان های مختلف برای کودکان مختلف رشد کنند. اکثر پزشکان در نوبت 2 ماهه غربالگری و چکاب نوزادان به بررسی مهارت های حرکتی ظریف در کودکان می پردازند و مهارت ها تا سن 3 یا 4 سالگی به طور پیوسته غربالگری می شود.
با این حال، برای برخی از کودکان، رشد مهارت های حرکتی ظریف می تواند به تأخیر بیفتد و ممکن است اقدامات درمانی و توانبخشی برای ایجاد ، رشد و تقویت آن ها نیاز باشد.
متخصصان ما در مرکز توانبخشی آقای کمال بنی اسدی خدمات کاردرمانی آنلاین و کاردرمانی در منزل تهران را برای کمک به بهبود توانایی ها در کودکان دارای تاخیر مهارتهای حرکتی ظریف ارائه می دهند.
مقالات مرتبط :